Płyn hamulcowy

Płyn hamulcowy to kluczowy komponent układu hamulcowego każdego pojazdu. Jego podstawową rolą jest przekazywanie siły nacisku z pedału hamulca na zaciski hamulcowe. Skraca drogę hamowania i poprawia jego siłę. Dodatkowo chroni układ hamulcowy przed korozją oraz różnego rodzaju wyciekami. Co więcej, może wydłużyć czas eksploatacji silnika i całego samochodu. Pod warunkiem że będzie wysokiej jakości i regularnie wymieniany.

Na rynku możemy znaleźć m.in. oznaczenia płynów: DOT-3, DOT-4 i DOT-5, DOT-5.1 oraz DOT-4 LV. Najważniejszymi parametrami każdego rodzaju płynu są lepkość i temperatura wrzenia, które określają jakość produktu. Lepkość odpowiada za skrócony czas hamowania — im jest niższa, tym lepiej. W przypadku temperatury wrzenia, mamy do czynienia z odpornością termiczną na przeciążenia cieplne. Warto wiedzieć, że wyróżniamy suchą i mokrą temperaturę wrzenia (podział ze względu na obecność wody). W instrukcji każdego pojazdu znajduje się informacja, jaki płyn jest dedykowany.

Różnice poszczególnych płynów hamulcowych

Płyny DOT-3, DOT-4 i DOT-5 różnią się między sobą głównie pod kątem składu chemicznego, temperatury wrzenia oraz odporności na absorpcję wody.

DOT-3

Płyn hamulcowy DOT-3 jest glikolowy i higroskopijny, co oznacza, że absorbuje wodę z otoczenia. Minimalna temperatura wrzenia suchego płynu wynosi 205°C, a wilgotnego - 140°C. Jest powszechnie używany w starszych modelach samochodów.

DOT-4

Płyn hamulcowy DOT-4, tak jak DOT-3, jest glikolowy i higroskopijny. Minimalna temperatura wrzenia suchego płynu wynosi 230°C, a wilgotnego - 155°C, co jest wyższą temperaturą wrzenia niż w przypadku płynu DOT-3. Jest to powszechny wybór dla samochodów o większej mocy i sportowych.

DOT-4 LV

Płyn DOT-4 LV (low viscosity) cechuje się zmniejszoną lepkością. Najczęściej używany w autach z układem ABS i z innymi systemami wspomagania hamowania.

DOT-5

Płyn hamulcowy DOT-5 jest na bazie silikonu, a nie glikolu. Oznacza to, że jest hydrofobowy, czyli nie absorbuje wody. Minimalna temperatura wrzenia suchego płynu wynosi 260°C. Nie ma określonej minimalnej temperatury wrzenia dla wilgotnego płynu, ponieważ nie pochłania wody. Dlatego DOT-5 nie powinno się mieszać z płynem DOT-3 i DOT-4. Ten rodzaj płynu zazwyczaj jest stosowany w układach hamulcowych i sprzęgłowych samochodów bardzo mocno obciążonych np. pojazdach wojskowych.

DOT-5.1

Obecnie jest to najnowocześniejszy płyn. Cechuje się niską lepkością, wysoką temperaturą wrzenia i bardzo dobrą trwałością. Właśnie z uwagi na swoją trwałość, zaleca się wymianę nie co 2 lata, lecz np. co 3-4 lata.

Czy można je mieszać?

Konwencjonalne płyny glikolowe DOT-3, DOT-4, DOT-5.1, a nawet DOT-4 LV są mieszalne. Oczywiście mowa tutaj o mieszaniu płynów w nagłych sytuacjach, np. w trasie. Potem należy wymienić płyn na odpowiedni rodzaj. Wyjątek stanowi płyn hamulcowy DOT-5, którego nie należy mieszać z innymi płynami.

Jak sprawdzić i kiedy wymienić?

Kontrola tego płynu nie jest trudna, ale wymaga użycia odpowiedniego sprzętu. Prosty miernik elektroniczny będzie tutaj idealnym rozwiązaniem. Taki aparat w ciągu kilku chwil dostarczy informacji, czy płyn wymaga wymiany. Działa on na zasadzie detekcji cząsteczek wody w płynie, które najczęściej dostają się do niego przez nieszczelne przewody hamulcowe. Większość producentów samochodów sugeruje regularną wymianę, zazwyczaj po przebiegu ok. 40-50 tysięcy kilometrów lub co 2 lata. Częściej należy wymieniać w samochodach z układem ABS i tych z mocniejszymi silnikami, poruszającymi się z dużą prędkością. Warto to zrobić także wtedy, kiedy zauważalne jest zmniejszenie siły hamowania. Poziom płynu powinien znajdować się na równi lub w pobliżu oznaczenia jako MAX. Przestrzeganie tych zaleceń znacząco zwiększa bezpieczeństwo na drodze. 

Kolor i poziom ma znaczenie

Poziom płynu w zbiorniku jest kluczowy. Powinien utrzymywać się pomiędzy wskaźnikami minimum a maksimum. Tylko wtedy mamy pewność, że układ hamulcowy jest w pełni sprawny. Drugim istotnym aspektem jest barwa płynu w zbiorniku. Naszą uwagę powinien zwrócić ciemny kolor substancji. Świeży płyn ma kolor słomkowy lub prawie przeźroczysty. 

Dlaczego należy pamiętać o cyklicznej wymianie?

Cykliczne wymiany są konieczne, gdyż z czasem, podczas jego użytkowania może dostawać się woda. Jest to niebezpieczne z tego względu, że woda w pewnym sensie zmienia jego skład chemiczny i właściwości. Przyjmuje się, że nawet niewielka zawartość wody plasująca na poziomie 1% może zmniejszyć skuteczność hamowania nawet o 15%.